18 Aralık 2017

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre, SSK veya Bağ-Kur statüsünden yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılar açısından aylığını belirleyen temel parametre, güncelleme katsayısı ile güncellenecek olan ortalama aylık kazanç ile prim gün sayısına göre belirlenen aylık bağlama oranıdır.

Her yıla ait sigorta primine esas yıllık kazançlar için uygulanacak olan güncelleme katsayısı, her yılın Aralık ayına göre TÜİK tarafından açıklanan en son temel yıllık tüketici fiyatları genel indeksindeki (TÜFE) değişim oranının % 100’ü ile sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla gelişme hızının (Büyüme Hızı) % 30’unun toplamına (1) tam sayısının ilâve edilmesi sonucunda bulunan değerdir.  

Güncellenmiş ortalama aylık kazanç ile aylık bağlama oranının çarpımından oluşan aylıklar, 5510 m.55/II hükmü gereği, Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre açıklanan en son TÜFE değişim oranı kadar artırılır. Bu yöntemin doğal sonucu olarak aynı prim gün sayısına göre Aralık ayında bağlanacak aylık ile Ocak ayında bağlanacak aylık arasında olumlu veya olumsuz bir fark oluşabilir.    

 Harp-İş Sendikası üyelerimizin bize sene sonlarında sorduğu genel bir soru var. Aynı prim gün sayısı ve prim matrahı üzerinden 2017 yılı emeklisi olanla 2018 yılı emeklisi arasında aylık miktarı açısından bir fark olacak mı, fark oluşacaksa bu farkın negatif ya da pozitif değerde olup olmadığı sorusunu bu konuda uzman olan ve Tüm Yönleriyle Emeklilik isimli kitabın yazarı İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Yardımcısı Murat Özdamar’a ilettik.

2017 yılında emekli olmakla 2018 yılında emekli olmak arasındaki farka ilişkin aldığımız cevabı siz üyelerimizle paylaşıyoruz.

Sigortalılar, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) web sitesinde bulunan http://uyg.sgk.gov.tr/AylikHesap/ adresinden veya e-devlet şifresi ile yaşlılık aylığı miktarını hesaplatabilmektedir. Aylık miktarının bu denli kolay öğrenilebilmesi nedeniyle sigortalılar, Aralık ve Ocak ayında ayrı ayrı aylık hesabı yaptıktan sonra oluşan aylık farkına bakarak bir değerlendirmede bulunabilmekte, bu değerlendirmenin sadece o yıla ait bir veri olduğunu ve gerçek maaşından ancak Nisan ayında belirlendiğini bilmediklerinden hatalı bir kanıya varabilmektedir.

5510 sayılı Kanunun 29 uncu maddesine göre, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlayanların yaşlılık aylığı, ortalama aylık kazanç ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutardır. Ortalama aylık kazanç, sigortalının her yıla ait prime esas kazancının, ait olduğu yıldan itibaren aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, itibarî hizmet süresi ile fiilî hizmet süresi zammı hariç toplam prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın otuz katıdır. Aylık bağlama oranı ise sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için % 2 olarak uygulanır. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır, aylık bağlama oranı % 90’ı geçemez.

5510 sayılı Kanunun geçici 2/I-(a) maddesine göre, sigortalının, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına veya fiilî hizmet süresine ait aylık; Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki kanun hükümlerine göre, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı veya fiilî hizmet süresi üzerinden, Kanunun yürürlük tarihi itibarıyla hesaplanacak aylığının Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadarki prim ödeme gün sayısı veya fiilî hizmet süresi ile orantılı bölümü, aylık talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile çarpılarak hesaplanır.

Sigortalının, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen sürelerdeki prim ödeme gün sayılarına ait aylığı, aylık talep tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının, Kanunun yürürlük tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır.

Bağlanacak aylık, yukarıda belirtildiği biçimde hesaplanacak kısmî aylıkların toplamından oluşmakta, hesaplanan aylığın başlangıç tarihinin yılın ilk altı aylık dönemine rastlaması halinde Ocak ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranı kadar artırılarak, yılın ikinci altı aylık dönemine rastlaması halinde ise öncelikle Ocak ödeme dönemi, daha sonra Temmuz ödeme dönemi için aylıklara uygulanan artış oranları kadar artırılarak, sigortalının aylık başlangıç tarihindeki aylığı hesaplanmaktadır.

2017 yılı emeklisi olanların, diğer bir ifade ile Kamu Kurumu çalışanları için 15 Ocak 2018, özel sektör çalışanları için 1 Ocak 2018 tarihinden önce emeklilik talebinde bulunanların güncelleme katsayısı hesabında 2016 yılına ait yıllık TÜFE oranı ile 2016 yılı gelişme hızı dikkate alınarak aylık hesaplanır. Hesaplanan bu aylık 2017 yılı Ocak ve Temmuz dönemi emekli zam oranları nispetinde artırılır.

Örneğin; 14 Ocak 2018 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan sigortalının hesaplanan aylığı 3.000 TL ise bu aylık 2017/Ocak TÜFE oranı (%4,73) ve 2017/Temmuz TÜFE oranı (%5,89) oranında artırılır. Dolayısıyla sigortalının 1 Ocak 2017 tarihindeki aylığı 3.000 x 1,0473 x 1,0589=3.326,96 TL olacaktır. Sigortalının maaş ödeme dönemi 19 Ocak 2018 tarihi ise bu tarihte sigortalıya 4 günlük aylık, 3326,96 x 4/30=443,59 TL ödenir. Eğer 2018/Ocak dönemi için emekli zammı oranı % 5 olarak belirlenmişse sigortalı 19 Ocak 2016 tarihinde aylığı %5 artırılır ve sigortalıya 3.326,96 x 1,05= 3.493,31 TL ödenir.

2018 yılında emekli olacakların, başka bir anlatımla kamu çalışanları için 15 Ocak 2018, özel sektör çalışanları için ise 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren emeklilik talebinde bulunanların güncelleme katsayısı hesabında, 2017 yılına ait yıllık TÜFE oranı ile 2017 yılı gelişme hızı dikkate alınarak aylık hesaplanır. Hesaplanan bu aylığa 2018 yılı Ocak dönemi zammı yansıtılır.

Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, aynı dönemler için aynı prim gün sayısı ve aynı prim matrahı üzerinden 2017 yılı emeklisi olanlar ile 2018 yılı emeklisi olacakların emekli aylıkları farklı güncelleme katsayılarına göre hesaplanacağı için bağlanan aylık miktarları da farklı olacaktır.

 

2017 Yılında Emekli Olan mı Yoksa 2018 Yılında Emekli Olacak Olan mı Kazançlı?

2017-Ocak dönemi emekli zam oranı (TÜFE artış oranı) yüzde 4,73 ve 2017-Temmuz dönemi emekli zam oranı yüzde 5,89’dur. Buna göre yıllık bileşik bazlı emekli zam oranı yüzde 10,90  olmuştur.

2017 yılına ait TÜFE oranı TÜİK tarafından 2018 yılı Ocak ayında, büyüme hızı ise 2018 yılı Mart ayı sonunda açıklanacak. Bu nedenle bu verileri görmeden kesin bir değerlendirme yapmak mümkün değildir. Ancak gerek 2017 yılı ilk 11 aylık TÜFE gerek 2017 yılı ilk üççeyrek döneme ait büyüme hızı gerekse ekonomik gösterge ve beklentilere bakarak bir sonuca varmak mümkün olacaktır.

Biz burada 2017-Aralık dönemi için TÜFE oranını üç farklı varyasyon üzerinden değerlendirmenin sağlıklı olacağını düşünmekteyiz. Büyüme hızını ise beklentiler ve ekonomik büyüklükleri dikkate alarak % 7 olarak değerlendirmenin reel olacağını değerlendirmekteyiz. Buna göre;

2017-Aralık ayı TÜFE oranı % -0,50 çıkarsa güncelleme katsayısı % 12,71 ve 2018-Ocak dönemi emekli zam oranı % 4,45 olacaktır.

2017-Aralık ayı TÜFE oranı % 0 çıkarsa güncelleme katsayısı % 13,26 ve 2018-Ocak dönemi emekli zam oranı % 4,97 olacaktır.

2017-Aralık ayı TÜFE oranı % 0,76 çıkarsa güncelleme katsayısı % 14,10 ve 2018-Ocak dönemi emekli zam oranı % 5,77 olacaktır.

Dikkate edilirse her üç varyasyonda da güncelleme katsayısı 2017 yılı Ocak-temmuz dönemi birleşik zam oranlarından yüksek olacağından net olarak 2018 yılında emekli olanın 2017 yılında emekli olana göre daha yüksek aylık alacağını söyleyebilir.

İlk varyasyonumuzda 2018 yılında emekli olan 2017 yılında emekli olana göre yaklaşık % 1 oranında daha yüksek aylık alacaktır. İkinci varyasyonumuzda % 1,52 oranında daha yüksek aylık alacaktır. Üçüncü varyasyonumuzda % 2,23 oranında daha yüksek aylık alacaktır.

Bu değerlendirmemizi emekliliği gelmiş olan bir Harp-İş Sendikasının sigortalı hizmetleri üzerinden somutlaştırmak istiyorum. Emekli aylığını hesaplayacağımız Sendika üyesi sigortalımızın 2000 yılı öncesi için 4216 gün, Ocak-2000 ile Eylül-2008 arası için 3114 gün, Ekim-2008 döneminden itibaren 3321 gün olmak üzere toplam 10651 gün hizmetinin bulunuyor. Bu hizmetlere göre 15 Ocak 2018 tarihinden önce emekli olma dilekçesi verse aylığı 3.539,27 TL olacaktır.

2017-Yılı-İtibariyle Bağlanan Aylık			3.539,27
Gösterge	15125	Ortalama Yıllık Kazanç	29.340,00	Ortalama Aylık Kazanç	5.918,70
Aylık Bağlama Oranı	73,10	Aylık Bağlama Oranı 2	71,00	Aylık Bağlama Oranı 3	59,18
Kısmi A1 Aylığı (Aralık/1999)	52,52	Kısmi A2 Aylığı (Ocak-2008)	507,53
Kısmi A1 Aylığı (Ocak/2008)	443,90	Kısmi A Aylığı (Ocak-2008)	951,43	B Aylığı-(2017-Ocak)	1.092,14
A Aylığı-(2017-Ocak)		2.099,31		B Aylığı-(2017-Ocak)	1.092,14
2017/Ocak Dönemi-Zamlı Aylık			3.342,41
2017/Temmuz Dönemi-Zamlı Aylık			3.539,27
Sigortalının Üç Döneme Ait Hizmetleri
2000 Öncesi Prim Gün Sayısı			4216
Ocak/2000 ile Eylül/2008 Dönemine Ait Prim Gün Sayısı			3114
Ekim/2008 Döneminden İtibaren Prim Gün Sayısı			3321
Toplam Prim Gün Sayısı			10651

 

 2017-Aralık dönemine ait TÜFE oranı % -0,50 olsa 2018-Ocak dönemi zam oranı % 4,45 olacağından 2018/Ocak ayında ödenecek aylığı 3.696,77 TL olacaktır.

2017-Aralık dönemine ait TÜFE oranı % 0 olsa 2018-Ocak dönemi zam oranı % 4,97 olacağından 2018/Ocak ayında ödenecek aylığı 3.715,18 TL olacaktır.

2017-Aralık dönemine ait TÜFE oranı % 0,76 olsa 2018-Ocak dönemi zam oranı % 5,77 olacağından 2018/Ocak ayında ödenecek aylığı 3.743,49 TL olacaktır.

 

 

 

Sigortalımızın 15 Ocak 2018 tarihinden itibaren aynı gün ve prim matrahı üzerinden emekli olmak için başvuruda bulunması halinde 2017 yılı büyüme hızı % 7 ve 2017-Aralık dönemi TÜFE oranı % -0,50 çıkması halinde 2018/Şubat döneminde ödenecek aylık 3.735,61 TL olacaktır. 

2018-Yılı-İtibariyle Bağlanan Aylık			3.735,61
Gösterge	15125	Ortalama Yıllık Kazanç	29.340,00	Ortalama Aylık Kazanç	6.559,20
Aylık Bağlama Oranı	73,10	Aylık Bağlama Oranı 2	71,00	Aylık Bağlama Oranı 3	59,18
Kısmi A1 Aylığı (Aralık/1999)	52,52	Kısmi A2 Aylığı (Ocak-2008)	507,53
Kısmi A1 Aylığı (Ocak/2008)	443,90	Kısmi A Aylığı (Ocak-2008)	951,43	B Aylığı-(2018-Ocak)	1.210,33
A Aylığı-(2018-Ocak)		2.366,13		B Aylığı-(2018-Ocak)	1.210,33
2018/Ocak Dönemi-Zamlı Aylık			3.735,61
Sigortalının Üç Döneme Ait Hizmetleri
2000 Öncesi Prim Gün Sayısı			4216
Ocak/2000 ile Eylül/2008 Dönemine Ait Prim Gün Sayısı			3114
Ekim/2008 Döneminden İtibaren Prim Gün Sayısı			3321
Toplam Prim Gün Sayısı			10651

 

Sigortalımızın 15 Ocak 2018 tarihinden itibaren aynı gün ve prim matrahı üzerinden emekli olmak için başvuruda bulunması halinde 2017 yılı büyüme hızı % 7 ve 2017-Aralık dönemi TÜFE oranı % 0 çıkması halinde 2018/Şubat döneminde ödenecek aylık 3.771,68 TL olacaktır. 

2018-Yılı-İtibariyle Bağlanan Aylık			3.771,68
Gösterge	15125	Ortalama Yıllık Kazanç	29.340,00	Ortalama Aylık Kazanç	6.586,80
Aylık Bağlama Oranı	73,10	Aylık Bağlama Oranı 2	71,00	Aylık Bağlama Oranı 3	59,18
Kısmi A1 Aylığı (Aralık/1999)	52,52	Kısmi A2 Aylığı (Ocak-2008)	507,53
Kısmi A1 Aylığı (Ocak/2008)	443,90	Kısmi A Aylığı (Ocak-2008)	951,43	B Aylığı-(2018-Ocak)	1.215,42
A Aylığı-(2018-Ocak)		2.377,68		B Aylığı-(2018-Ocak)	1.215,42
2018/Ocak Dönemi-Zamlı Aylık			3.771,68
Sigortalının Üç Döneme Ait Hizmetleri
2000 Öncesi Prim Gün Sayısı			4216
Ocak/2000 ile Eylül/2008 Dönemine Ait Prim Gün Sayısı			3114
Ekim/2008 Döneminden İtibaren Prim Gün Sayısı			3321
Toplam Prim Gün Sayısı			10651

 

Sigortalımızın 15 Ocak 2018 tarihinden itibaren aynı gün ve prim matrahı üzerinden emekli olmak için başvuruda bulunması halinde 2017 yılı büyüme hızı % 7 ve 2017-Aralık dönemi TÜFE oranı % 0,76 çıkması halinde 2018/Şubat döneminde ödenecek aylık 3,827,33 TL olacaktır. 

2018-Yılı-İtibariyle Bağlanan Aylık			3.827,33
Gösterge	15125	Ortalama Yıllık Kazanç	29.340,00	Ortalama Aylık Kazanç	6.629,10
Aylık Bağlama Oranı	73,10	Aylık Bağlama Oranı 2	71,00	Aylık Bağlama Oranı 3	59,18
Kısmi A1 Aylığı (Aralık/1999)	52,52	Kısmi A2 Aylığı (Ocak-2008)	507,53
Kısmi A1 Aylığı (Ocak/2008)	443,90	Kısmi A Aylığı (Ocak-2008)	951,43	B Aylığı-(2018-Ocak)	1.223,23
A Aylığı-(2018-Ocak)		2.395,31		B Aylığı-(2018-Ocak)	1.223,23
2018/Ocak Dönemi-Zamlı Aylık			3.827,33
Sigortalının Üç Döneme Ait Hizmetleri
2000 Öncesi Prim Gün Sayısı			4216
Ocak/2000 ile Eylül/2008 Dönemine Ait Prim Gün Sayısı			3114
Ekim/2008 Döneminden İtibaren Prim Gün Sayısı			3321
Toplam Prim Gün Sayısı			10651

 

 

            Kesin olarak belirtelim ki; 15 Ocak 2018 tarihinden itibaren emeklilik dilekçesi veren Harp-İş Sendikasına üye olan sigortalımız, 15 Ocak 2018 tarihinden önce emeklilik dilekçesi veren sigortalımızdan daha fazla emekli aylığı alacaktır. Örnek verdiğimiz aylıklara ayrıca % 4 oranında ek ödeme ekleneceğiniz özellikle belirtmeliyim. (Murat ÖZDAMAR-İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdür Yrd.)