7 Aralık 2022

 

            Emekli olma talebini 2022 yılında mı yoksa 2023 yılında mı yapmak avantajlı sorusuna cevap vermeden önce hangi işçilerin 2022 yılı emeklisi olduğunu ve hangi işçilerin 2023 yılı emeklisi olacağını açıklamamız gerekir.

            Kamu işçileri, çalışmaları karşılığındaki ücretlerini her ayın 15’inde alırlar. Bu nedenle emeklilik dilekçesini 15 Ocak 2023 tarihinden önce verirlerse 2022 yılı emeklisi olur ve buna bağlı olarak 2022 yılının Ocak ve Temmuz emekli maaş zammından yararlanırlar. 2022 yılında emekli olan işçinin emekli maaşı 2023 yılı Ocak ayında da 2023 yılı Ocak emekli zam oranı kadar artırılır.

            Kamu kurumunda çalışan işçiler emeklilik dilekçesini 15 Ocak 2023 tarihi ve sonrasında verirlerse 2023 yılı emeklisi olur, 2022 yılının Ocak ve Temmuz emekli zammından yararlanmazlar. Bu zammın yerine, emekli maaş hesabında 2022 yılının tüketici enflasyonunun tamamı ile 2022 yılı büyüme oranının yüzde 30’u üzerinden güncelleme yapılır. Bu veriler doğrultusunda güncellenen ortalama aylık prim matrahı belirlendikten sonra emekli maaşı hesaplanır. 2023 yılına göre hesaplanan bu maaş 2023/Ocak emekli zam oranı kadar da artırılır.

            Harb-İş Sendikası Üyesi Kamu İşçileri, emeklilik dilekçesini 1-14 Ocak 2023 tarihleri arasında verirse 2022 yılı emeklisi olur ve 2023 yılı kıdem tazminatı tavanı üzerinden ikramiye alırlar.

            Özel sektör işçileri ile maaşlarını her ayın 1’inde alan kamu işçileri, çalışmaları karşılığındaki ücretlerini her ayın 1’inde alırlar. Bu nedenle emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihinden önce verirlerse 2022 yılı emeklisi olur ve buna bağlı olarak 2022 yılının Ocak ve Temmuz emekli maaş zammından yararlanır. 2023 yılı Ocak ayında da bu maaş 2023/Ocak emekli zam oranı kadar artırılır. Bu işçiler emeklilik dilekçesini 1 Ocak 2023 tarihi ve sonrasında verirlerse 2023 yılı emeklisi olur, 2022 yılının Ocak ve Temmuz emekli zammından yararlanmazlar. Bunun yerine emekli maaş hesabında 2022 yılının tüketici enflasyonunun tamamı ile 2022 yılı büyüme oranının yüzde 30’u üzerinden güncelleme yapılır. Bu veriler doğrultusunda güncellenen ortalama aylık prim matrahı belirlendikten sonra maaş hesaplanır. 2023 yılına göre hesaplanan bu maaş 2023/Ocak emekli zam oranı kadar da artırılır.

            5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre bağlanan ve bağlanacak olan emekli aylıkları, Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinden geçerli olmak üzere, bir önceki altı aylık döneme göre açıklanan en son tüketici enflasyonu kadar artırılır. Bu artış nedeniyle yıllık tüketici enflasyonu oranı, emekli aylıklarını belirleyen örtülü bir parametredir.

2022 yılı emeklisi olanların, diğer bir ifade ile Kamu Kurumu çalışanları için 15 Ocak 2023 tarihi öncesi, özel sektör işçileri için 1 Ocak 2023 tarihi ve öncesi emeklilik talebinde bulunanların güncelleme katsayısı hesabında 2021 yılına ait yıllık tüketici enflasyon oranı (%36,08) ile 2021 yılı gelişme hızının yüzde 30’u (%3,30) dikkate alınarak aylık hesaplanır. Hesaplanan aylık 2022 yılı Ocak ve Temmuz dönemi zamları nispetinde (%76,80) artırılır. 2023 yılına gelince bağlanan bu aylık 2023/Ocak ödeme döneminde yine önceki altı aylık tüketici enflasyonu kadar artırılır.  

2023 yılı emeklisi olacakların diğer bir ifade ile Kamu Kurumu çalışanları için 15 Ocak 2023 ve sonrasında, özel sektör için 1 Ocak 2023 ve sonrasında emeklilik talebinde bulunanların güncelleme katsayısı hesabında 2022 yılına ait yıllık tüketici enflasyon oranının tamamı ile 2022 yılı büyüme oranının yüzde 30’u dikkate alınarak aylık hesaplanır. Hesaplanan bu aylık 2023 yılı Ocak dönemlerinde emekli zam oranları kadar artırılır.

SSK emekli aylığını belirleyen ana parametre güncellenmiş ortalama aylık kazanç ile prim gün sayısına göre belirlenen aylık bağlama oranıdır. Bu ikisinin çarpımı emekli aylığıdır. Her bir yıla ait sigorta prim matrahı için uygulanacak olan güncelleme katsayısı, her yılın yıllık tüketici enflasyon oranının tamamı ile büyüme hızının yüzde 30’unun toplamından oluşur. Böylece güncellenmiş ortalama prim matrahı ile aylık bağlama oranının çarpımından oluşan aylık, Ocak ve Temmuz ödeme dönemlerinden geçerli olmak üzere, tüketici enflasyonu kadar artırılır.

5510 sayılı Kanunun 29’uncu maddesinde düzenlenen bu aylık hesaplama yöntemi ile aylık artışı usulü, yaşlılık aylığı başvuru tarihini, yaşlılık aylığı miktarında belirleyici bir parametre yapmaktadır. Bu yöntemin doğal sonucu olarak aynı prim gün sayısına göre Aralık ayında bağlanan aylık ile Ocak ayında bağlanan/bağlanacak olan aylık arasında mutlaka bir fark oluşur.

Ekonomik göstergelerde ani değişimler olursa, örneğin yılın ikinci altı aylık dönemindeki enflasyon oranı, bir önceki yılın ikinci altı aylık dönemine göre daha fazla veya daha az olursa aylık farkı kaçınılmazdır ve yaklaşık olarak aradaki fark kadar aylık farkı oluşur.

Bu yöntemin doğal sonucu olarak aynı prim gün sayısına göre 2022 yılında bağlanan emekli aylığı ile 2023 yılında bağlanacak emekli aylığı arasında mutlaka bir fark olacağını söyleyebiliriz. Bu fark çok küçük olabildiği gibi geçen yıl gerçekleştiği biçimde çok daha yüksek de olabilir. Dolayısıyla ya 2022 yılı emeklisinin ya da 2023 yılı emeklisinin maaşı daha yüksek olur.

Emekli olma dilekçesini 15 Ocak 2023 tarihi öncesi veren kamu işçileri ile 1 Ocak 2023 tarihi öncesi veren özel sektör işçileri yani 2022 emeklileri mi yoksa emeklilik dilekçelerini 15 Ocak 2023 tarihi ve sonrasında veren kamu işçileri ile 1 Ocak 2023 tarihi ve sonrası veren özel sektör işçileri, yani 2023 emeklileri mi daha kazançlı olacak.

Bu konuda şu an için kesin açıklama yapamayız. Zira 2022 yılına ait yıllık enflasyon Ocak ayında, büyüme oranı da Şubat-Mart ayında açıklanacak. Biz şu an bu oranları bilemiyoruz. Şu an için değerlendirmeyi 2022 yılına ait büyüme oranı ve 2022 yılına ait enflasyon oranı tahminleri üzerinden yapabiliriz. Bu kesin olmayan ancak kesinliğe yakın bir değerlendirme olacaktır. 

Bu nedenle bu yazımızda ekonomik tahminler üzerinden değerlendirme yapacağız. Ancak Türk Harb-İş Sendikası Üyesi işçilerimizi doğru bilgilendirme adına yazımızı 5 Ocak 2023 tarihinde revize edeceğiz ve Türk Harb-İş Sendikamızın resmi internet sitesinde yayınlayacağız.

Dolayısıyla emekli olmayı düşünen kamu işçisi üyelerimiz için 5.1.2023-14.1.2023 tarihleri arasında 10 günlük düşünme süresini kazanabilecekler. 2023 yılında emekli olmayı düşünen kamu işçisi üyelerimiz kıdem tazminatı tavanından da yararlanma adına mutlaka 5.1.2023 tarihinde yapacağımız açıklamayı beklesinler. Yapacağımız açıklama doğrultusunda karar versinler.

Uluslararası para piyasaları ile küresel finans piyasaları Türkiye’nin 2022 yılı büyüme tahminlerini ve yıllık enflasyon oranlarını geçen ay revize etti. Buna göre; Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, (OECD) Türkiye’nin 2022 yılı büyüme beklentisini %5,4 yıllık TÜFE beklentisini ise %71 olarak beklediğini açıkladı. Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye’nin 2022 yılı büyüme beklentisinin %5 TÜFE beklentisinin ise %73 olacağını açıkladı. Fitch Ratings ise Türkiye’nin 2022 yılı büyüme beklentisini %5,2 olarak öngörüyor.

Uluslararası para piyasaları ile küresel finans piyasaları tarafından açıklanan Türkiye için 2022 yılına ait yıllık TÜFE oranının yaklaşık olarak %70 oranında olabileceği büyüme oranının ise %5,5-6 oranında gerçekleşebileceği beklentisi söz konusu.

Merkez Bankası tarafından açıklanan enflasyon beklentisine göre 2022 yılına ait yıllık TÜFE oranının %65,2 olabileceği öngörülüyor.  Merkez Bankası piyasa katılımcılarının anketinde ise enflasyon beklentisi %68,06 olarak açıklandı.

Türkiye İstatistik Kurumu, 2022 yılının ilk 11 ayına ait TÜFE oranını %62,35 olarak açıkladı.

Açıklanan ilk 11 aylık tüketici enflasyonu oranlarına bakılınca Türkiye için 2022 yılına ait yıllık enflasyon oranının yüzde 69-70 aralığında olabileceği beklentisi oluşuyor.

Biz beklenen ekonomik tahminleri gözeterek aynı dönemler için aynı prim gün sayısı ve aynı prim matrahı üzerinden 2022 yılı emeklisi olanlar ile 2023 yılı emeklisi olacakların maaşları farklı hesaplandığı için ödenecek aylıkların hangi yönde farklı olacağını emekliliği gelmiş olan bir Türk Harb-İş Sendika üyesi işçimizin maaşını hesaplayarak sizlerle paylaşacağız.

Biz, 2022 yılının büyüme oranının yüzde 6 olabileceğini değerlendirmekteyiz.  2022 yılına ait enflasyon oranının da maksimum yüzde 70 kadar olabileceğini öngörmekteyiz. Bu öngörüler ışığında emekli aylık hesabını üç senaryo üzerinden yapacağız.

1-Önümüzdeki ayda aylık enflasyonun yüzde 4 gerçekleşmesi halinde yıllık enflasyon yüzde 68,84 olacaktır. Bu durumda önceki altı aylık enflasyon oranı (2023 Ocak emekli zammı) yüzde 18,61 oranında olacak, 2022 yılına ait yıllık büyümenin %6 gerçekleşmesi halinde ise 2022 yılı güncelleme katsayısı 1,7064 olacaktır.  

2-Önümüzdeki ayda aylık enflasyonun yüzde 8 gerçekleşmesi halinde yıllık enflasyon yüzde 75,33 olacaktır. Bu durumda önceki altı aylık enflasyon oranı (2023 Ocak emekli zammı) yüzde 23,17 oranında olacak, 2022 yılına ait yıllık büyümenin %6 gerçekleşmesi halinde ise 2022 yılı güncelleme katsayısı 1,7713 olacaktır.  

3-Önümüzdeki ayda aylık enflasyonun yüzde 12 gerçekleşmesi halinde yıllık enflasyon yüzde 81,83 olacaktır. Bu durumda önceki altı aylık enflasyon oranı (2023 Ocak emekli zammı) yüzde 27,73 oranında olacak, 2022 yılına ait yıllık büyümenin %6 gerçekleşmesi halinde ise 2022 yılı güncelleme katsayısı 1,8363 olacaktır.  

İlk senaryomuzda, 2022 yılına ait yıllık büyüme oranı yüzde 6, enflasyon oranı yüzde 68,84 ve bunlara bağlı olarak 2022 yılı güncelleme katsayısını 1,7064 alacağız. 

İkinci senaryomuzda, 2022 yılına ait yıllık büyüme oranı yüzde 6, enflasyon oranı yüzde 75,33 ve bunlara bağlı olarak 2022 yılı güncelleme katsayısını 1,7713 alacağız.

Üçüncü senaryomuzda, 2022 yılına ait yıllık büyüme oranı yüzde 6, enflasyon oranı yüzde 81,83 ve bunlara bağlı olarak 2022 yılı güncelleme katsayısını 1,8363 alacağız.

İlk senaryoya göre 2023/Ocak dönemi emekli maaş zammı yüzde 18,61, ikinci senaryoya göre yüzde 23,17 ve üçüncü senaryoya göre yüzde 27,73 olacaktır.

Halen Türk Harb-İş Sendika üyemiz olarak İstanbul Tersane Komutanlığında çalışan ve 11.022 gün prim ödemesi bulunan örnek aldığımız üye işçimizin önce 2022 yılında yani 15.1.2023 tarihinden önce emekli olma dilekçesi verirse bağlanacak olan emekli maaşını hesaplayacağız. Bu aylığı 2023/Ocak dönemi zam artışı nispetinde artıracağız.

Ardından 2023 yılında emekli olması halinde, ilkinde yıllık enflasyon oranının yüzde 68,84 oranında çıkması halinde hangi miktarda aylık bağlanacağını, ikincisinde yıllık enflasyon oranının yüzde 75,33 oranında çıkması halinde hangi miktarda aylık bağlanacağını, üçüncüsünde ise yıllık enflasyon oranının yüzde 81,83 oranında çıkması halinde hangi miktarda aylık bağlanacağını hesaplayacağız.

Bu hesap sonrası Türk Harb-İş Sendikasına üye işçilerimiz, 2022 yılında emekli olmanın mı yoksa 2023 yılını bekleyerek 2023 yılı emeklisi olmanın mı daha avantajlı olacağı hakkında bilgi sahibi olabilecekler.

  Türk Harb-İş Sendikası üyemiz olan, 11.022 gün prim ödemesi bulunan işçimizin 2022 yılında emekli olması halinde bağlanacak olan 2022/Ocak-Temmuz zammını da ihtiva eden emekli maaşı ek ödeme hariç 15.545,66 TL olacaktır. Bu maaş 621,83 TL ek ödeme ile birlikte 16.167,49 TL olacaktır.

 

2022 yılına ait yıllık enflasyonun yüzde 81,83 çıkması halinde 2023/Ocak zam oranı yüzde 27,73 olacağından 2023/Ocak zamlı emekli maaşı ek ödeme dahil 20.650,73 TL olacaktır.

A)  2022 Yılına ait yıllık enflasyon yüzde 68,84 oranında ve 2022 yılına ait büyüme oranı yüzde 6 oranında gerçekleşirse, Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emekli olursa emekli maaş tutarı:

Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emeklilik talebinde bulunsa yani emeklilik müracaatını 15 Ocak 2023 ve sonrasında yapsa yıllık yüzde 68,84 enflasyon oranına ve yıllık yüzde 6 büyüme oranına göre 2023/Ocak zammını ihtiva eden emekli maaşı 17.309,02 TL olacak yüzde 4 oranındaki 692,36 TL ek ödeme dahil kendisine 18.001,38 TL emekli maaş ödemesi yapılacaktır.

 

 

B)   2022 Yılına ait yıllık enflasyon yüzde 75,33 oranında ve 2022 yılına ait büyüme oranı yüzde 6 oranında gerçekleşirse, Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emekli olursa emekli maaş tutarı:

Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emeklilik talebinde bulunsa yani emeklilik müracaatını 15 Ocak 2023 ve sonrasında yapsa yıllık yüzde 75,33 enflasyon oranına ve yıllık yüzde 6 büyüme oranına göre 2023/Ocak zammını ihtiva eden emekli maaşı 18.640,92 TL olacak yüzde 4 oranındaki 745,64 TL ek ödeme dahil kendisine 19.386,55 TL emekli maaş ödemesi yapılacaktır.

 

 

C) 2022 Yılına ait yıllık enflasyon yüzde 81,83 oranında ve 2022 yılına ait büyüme oranı yüzde 6 oranında gerçekleşirse, Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emekli olursa emekli maaş tutarı:

Türk Harb-İş Sendikasına üye işçimiz 2023 yılında emeklilik talebinde bulunsa yani emeklilik müracaatını 15 Ocak 2023 ve sonrasında yapsa yıllık yüzde 81,83 enflasyon oranına ve yıllık yüzde 6 büyüme oranına göre 2023/Ocak zammını ihtiva eden emekli maaşı 20.023,16 TL olacak yüzde 4 oranındaki 800,93 TL ek ödeme dahil kendisine 20.824,09 TL emekli maaş ödemesi yapılacaktır.

2022 yılına ait yıllık enflasyon oranının bu üç ihtimal/senaryo dahilinde gerçekleşmesi halinde üye işçimizin 15 Ocak 2023 ve sonrasında değil 15 Ocak 2023 tarihinden önce emekli dilekçesi vermesi halinde emekli maaşı farkı yani kazancı;

İlk ihtimal/senaryo olan 2022 yılına ait yıllık yüzde 68,84 enflasyon oranına göre 2022 emeklisi olan üye işçimiz 19.176,26-18.001,38= 1.174,88 TL daha fazla diğer bir ifade ile yüzde 6,52 oranında daha yüksek aylık alacak.

İkinci ihtimal/senaryo olan 2022 yılına ait yıllık yüzde 75,33 enflasyon oranına göre 2022 emeklisi olan üye işçimiz 19.913,50-19.386,55 = 526,95 TL daha fazla diğer bir ifade ile yüzde 2,71 oranında daha yüksek aylık alacak.

Üçüncü ihtimal/senaryo olan 2022 yılına ait yıllık yüzde 81,83 enflasyon oranına göre 2022 emeklisi olan üye işçimiz 20.650,73-20.824,09 = 173,36 TL daha az diğer bir ifade ile yüzde 0,8 oranında daha düşük aylık alacak.

Sonuç itibariyle bu yaptığımız hesaplardan hareketle şunu net olarak söyleyebiliriz. Eğer 2022 yılına ait yıllık enflasyon yüzde 80,20 oranında veya üzerinde çıkarsa ve büyüme oranı da yüzde 6 oranında veya üzerinde çıkarsa, 2023 yılında emekli olan üyemiz 2022 yılında emekli olana göre daha yüksek emekli maaşı alacak.

2022 yılına ait yıllık enflasyon yüzde 80,20 oranından daha az olursa (beklenen %70) 2022 yılında emekli olan işçi daha yüksek emekli maaşı alacak.

Bir anlamda her üç senaryoya göre de 2022/Aralık ayı aylık enflasyon oranı yüzde 11 ve üzerinde gerçekleşmez ise 2023 yılında değil 2022 yılında emekli olan üyelerimize daha yüksek emekli maaşı bağlanacağını söylememiz mümkün.

Son olarak bir kez daha hatırlatalım; 2023 yılında emekli olmayı düşünen Türk Harb-İş Sendikasına üye kamu işçilerimizin, hangi yılda emekli olmalarının kendilerine avantaj sağlayacağını anlama adına Türk Harb-İş Sendikamıza ait olan www.harb-is.org.tr adresinde 5 Ocak 2023 tarihinde yer alacak olan bu konudaki kesin açıklamamızı mutlaka incelemeleri ve ardından emeklilik kararlarını vermeleri menfaatlerine olacaktır.